سودآوری 4 برابری شترمرغ نسبت به گاو ، شاید یکی از دلایل مطالعه شغلهای جدید و البته کمیاب در کشور، اشباع بسیاری از مشاغل و درآمد پایین آن است. به همین خاطر است که افرادی که ریسک پذیرتر هستند به سراغ تولید محصولاتی سوق پیدا می کنند که کم است؛ اما سوددهی دارد؛ مثل پرورش شترمرغ.
شترمرغ در میان طیور بیشترین مقاومت را دربرابر بیماری و شرایط محیطی دارد و هزینه نگهداری آن نسبت به سایر طیور پایینتر است؛ این پرنده رشد سریعی دارد، پس از یک ماهگی، روزی یک سانتیمتر رشد کرده و در سن ده ماهگی، قابل کشتار است، شاید به همین خاطر است که تولیدکنندگان این محصول سود و درامد حاصل از تولید شترمرغ را 4 برابر پرورش گاو عنوان میکنند. شاید اگر مرغداران مطالعه بیشتری نسبت به پرورش دیگر طیور داشتند بازار با بحران مازاد عرضه مرغ مواجه نبود.
یکی از پرورش دهندگان شترمرغ در رابطه با چگونگی تولید و بلوغ این پرنده می گوید:" جوجه این پرنده ظرف ۴۰ روز سر از تخم بیرون میآورد و ظرف سه تا چهار سال یک پرنده بالغ میشود، نکته حائز اهمیت در این پرنده گوشت آن است که کم چرب و کم کلسترول با طبیعتی گرم و دارای آهن است که این ویژگی ها گوشت این پرنده را از سایر گوشتهای قرمز متمایز می کند.
براساس اطلاعاتی که دربازارهای جهانی در خصوص امتیازات شترمرغ وجود دارد یکی از بهترین محصول حاصل از تولید این پرنده پوست شترمرغ است که در بازارهای جهانی معادل 400دلار قیمت دارد؛ البته مغز این پرنده نیز قیمت بالاتری نسبت به سایر اجزای آن دارد چراکه در درمان بیماری آلزایمر موثر است و نکته جالتر و البته حیرت انگیز دیگر این پرنده قرنیه آن است چون میتوان قرنیه چشم این پرنده را به قرنیه چشم انسان پیوند زد!
شترمرغ ماده در فصل بهار به صورت یک روز در میان تخمگذاری کرده و در هر مرحله ۱۴ تا ۲۱ تخم میگذارد که وزن تقریبی هر تخم یک کیلو و نیم است.
یکی از تولیدکنندگان این پرنده که نزدیک به سه سال است که در تولید شترمرغ نقش پررنگی دارد در رابطه با مزیت های تولید در این حوزه می گوید:" بطور تقریبی قیمت هر شترمرغ 1میلیون و 500هزار تومان است که نیمی از این مبلغ سود خالص پرورش شترمرغ محسوب می شود،درمزرعه من هر 8 ماه 400 شترمرغ پرورش داده می شود؛ یعنی بازدهی تولید این پرنده یک دوره 8 ماهه است.این دام به دلیل قدرت متابولیسمی بالا و تبدیل غذا به انرژی، رشد سریع، عمر مفید و طولانی و تولید مثل بالا از دیگر دامها متمایز است.
شترمرغ به دلیل سازگاری با محیط زیست و آب و هوای متفاوت (از ۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر تا پنجاه بالای صفر) از نظر نگهداری، کم هزینهترین جایگاه را به خود اختصاص دادهاست،با حصارکشی روی زمینهای خاکی و ایجاد سایهبان، میتوان از شترمرغ نگهداری کرد. غذای این پرنده، یونجه، علف، تخم علفها، دانهها، غلات، شکوفهها وجوانههای سبز، میوه و گیاهان دانهدار است و از آنجایی که غذا به مدت ۴۲ ساعت در معده این پرنده گردش میکند، تمام مواد مغذی در بدنش جذب میشود.
تولیدکننده دیگری که زمان فعالیتش در این حوزه به یکسال هم نمی رسد؛اما با همین زمان کم، درامدش از پرورش شترمرغ به اندازه ای رسیده است که هزینه اولیه شروع به کار پرورش شترمرغ را جبران کرده و به سوددهی نیز رسیده است، در رابطه با تولید شترمرغ می گوید:"در هر نقطه ای که بتوان یک فضای وسیع و مسطح جهت جست و خیز و فعالیت این پرنده در نظر گرفت، امکان پرورش نیز وجود دارد،این پرنده بازار خوبی دارد و به همین خاطر توسعه آن حائز اهمیت است،صنعت تولید شترمرغ ظرفیت بالایی برای اشتغالزایی دارد،مزرعه پرورش شترمرغ یک واحد تولیدی کوچک و زود بازده است که می تواند به قطب سودآور درآمدهای غیر نفتی تبدیل شود.
بر اساس گفته های یکی از موفق ترین پرورش دهندگان طیور در استان فاس که نقش مهمی در اشتغالزایی در این استان دارد، پرورش شتر مرغ از مزیت های اقتصادی مناسبی برخوردار است، شاید به همین خاطر است که این تولیدکننده سالیانه 400 شترمرغ پرورش داده و روانه بازار میکند و پرورش شترمرغ رایکی از سودآورترین و زود بازدهترین تولیدات در حوزه کشاورزی عنوان میکند.
این تولیدکننده در خصوص رسیدگی به این پرنده و زمانی که برای این کار لازم است،می گوید:"پرندگان بالغ باید دو بار در روز تغذیه شوند،جوجه ها باید حداقل پنج بار در روز سرکشی شوند،عمل دیگری که نیاز شدیدی به نیروی کار دارد تمیز کردن لانه جوجه ها است تا جوجه ها از خوردن مدفوع باز داشته شوند،به طور مشابه، چیدن تخم ها در انکوباتور و نظافت هچر به زمان زیادی نیاز دارد. پس از اعمال مربوط به کارگران مزرعه، قسمت اعظم کار پرورش، نظارت است؛ چراکه پیشگیری بهتر از درمان است و بر طرف کردن نواقص پیش از بروز مشکل موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می شود.
برای شروع کار پرورش شترمرغ،مهمترازفضا و نقدینگی کافی اخذ مجوز حائز اهمیت است که خوشبختانه قوانین سخت و دست و پاگیری ندارد و البته این مساله را هم فراموش نکنید همان ابتدای کار باید به فکر بازاریابی خو.بی در این حوزه باشید، چون گوشت شترمرغ باید هر چه سریعتر به فروش برسد و در صورتی که در خلا بسته بندی شود دوره نگهداری آن 21 روز است؛اما در صورت انجماد، گوشت را می توان تا یک سال نگهداری کرد.توصیه این پرورش دهنده به علاقه مندان این است که پرورش شترمرغ را از تعداد کم شروع کنید، تا با رشد تدریجی تولید امکان بازاریابی و فروش محصولات شترمرغ نیز افزایش یابد
نگاهی به آمارها حکایت از این دارد که فارغ التحصیلان کشاورزی بیشترین آمار را بین بیکاران دارند چرا که تعداد زیادی از آنها معتقد هستند که بازار کار برایشان وجود ندارد به همین دلیل یا بهسراغ مشاغل کاذب رفته یا مشاغل خدماتی را برای کسب درآمد انتخاب کردهاند. اما در این میان هستند جوانانی مانند رسول پورجانفشان، جوان 26ساله آذربایجانی. وی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مکانیزاسیون کشاورزی است.
رسول پورجانفشان 4 سال قبل بههمراه سه نفر دیگر از همدانشگاهیهایش تصمیم گرفت که روی پای خود بایستد. او در این باره میگوید: بعد از پایان تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد، ما 4 نفر میخواستیم برای خودمان کاری دست و پا کنیم تا نهتنها سربار دولت نباشیم بلکه برای دیگران هم اشتغالزایی کنیم.
این فعال اقتصاد مقاومتی میافزاید: برای شروع کار، عرصههای گوناگونی نظیر پرورش قارچ، تولید گیاهان دارویی و ... در برابر ما قرار داشت اما در نهایت بعد از مطالعه و تحقیق به این نتیجه رسیدیم که پرورش شترمرغ بهترین گزینه است و سودآوری بیشتری بههمراه دارد. یکی از دلایل آن هم این بود که پرورش شترمرغ در منطقه ما رواج چندانی ندارد و ما برای فروش محصولات با تقاضای بیشتری روبهرو هستیم.
پورجانفشان ادامه داد: هر یک از ما 4 نفر مبلغ 5 میلیون تومان بهعنوان سرمایه اولیه جور کردیم و از بسیج سازندگی هم 20 میلیون تومان وام گرفتیم. کار را با خرید 12 جوجه شترمرغ در زمینی که متعلق به خانواده من بود، شروع کردیم. همه ما قبلاً در اردوهای جهادی بهویژه در مناطق زلزلهزده اهر، هریس و ورزقان شرکت کرده و ضمن خدمت به مردم کار بنایی را بهخوبی یاد گرفته بودیم. در نتیجه همه کارهای مناسبسازی زمین و ساختمان برای پرورش شترمرغ را خودمان انجام دادیم.
در مزرعه رسول پورجانفشان و همکارانش در حال حاضر 104 قطعه شترمرغ وجود دارد.
وی درباره درآمد پرورش شترمرغ، میگوید: گوشت شترمرغ با استخوان کیلویی 40 هزار تومان و بدون استخوان کیلویی 50 هزار تومان است. از فروش گوشت حاصل از کشتار هر شترمرغ، 1میلیون تومان سود خالص بهدست میآید، این در حالی است که اگر کسی بتواند پوست شترمرغ را دباغی و محصولات چرمی تولید کند، بهازای هر شترمرغ حداقل 2 میلیون تومان سود خالص نصیبش میشود. ما در حال حاضر توان این کار را نداریم اما همزمان از پرهای شترمرغها گردگیر یا داستر تولید میکنیم.
این فعال اقتصاد مقاومتی میافزاید: طعم گوشت هر حیوانی بستگی به میزان ترکیب آن با چربی همان حیوان دارد. گوشت شترمرغ چربی درونبافتی بسیار اندکی دارد و به همین دلیل خاصیت درمانی دارد و برای بیماران توصیه میشود. اما چربی بینبافتی شترمرغ بسیار زیاد است و از هر شترمرغ 120کیلویی 20 کیلوگرم چربی بهدست میآید. ترکیب گوشت شترمرغ با این چربی بینبافتی طعم آن را فوقالعاده میکند. بهطور کلی گوشت ترد و لطیف شترمرغ بسیار چاشنیپذیر است.
رسول پورجانفشان درباره پایاننامه کارشناسی ارشد خود، میگوید: سعی کردم پایاننامهای کاربردی و بهدردبخور ارائه کنم که بایگانی نشود. سوژه پایاننامه من مکانیزاسیون واحدهای پرورش شترمرغ بود و بر اساس مطالعات میدانی واحدهای پرورش شترمرغ در ورامین، گرمسار، ساوه، قزوین و ... نوشته شد و حاصل آن یک طرح توجیهی دقیق برای شروع به کار پرورش شترمرغ بود.