جوجه کشی در پرورش شترمرغ-قسمت اول

جوجه کشی در پرورش شتر مرغ به 2 صورت امکان پذیر است:1- جوجه کشی طبیعی 2- جوجه کشی مصنوعی .

جوجه کشی طبیعی بیشتر در آفریقا  وبه دو دلیل انجام می شود :

الف- این پرورش دهندگان معتقدند جوجه ها در روش مصنوعی چندان سالم نیستند،زیرا در جوجه کشی طبیعی فقط قوی ترین ها می ماننند.

ب- در روش طبیعی ،نشستن شترمرغ به روی تخمها ،سبب افزایش میزان تخم گذاری در طول دوره می شود.(البته موارد فوق در حد نظریه می باشد و امروزه با پیشرفت دستگاههای جوجه کشی ،شاهد بالاترین راندمان در این زمینه هستیم.)

در نیمکره شمالی  بیشتر از جوجه کشی مصنوعی استفاده می شود و بدلیل اهمیت وکاربرد زیاد این روش را توضیح می دهیم.

 

جوجه کشی به روش مصنوعی:در این روش بعد از جمع آوری تخما آنها را داخل ستر قرار می دهند. مدت نگهداری در ستر 39 روز است و در روز چهلم بایستی تخم ها را به هچر انتقال داد ،طول مدت جوجه کشی شترمرغ حدودا42روز می باشد

پس از جمع آوری تخم ها ابتدا تخم ها شماره گذاری و ثبت مشخصات می شوند و بایستی مواظبت کرد که هیچگونه ضربه ویا تکان شدیدی به تخمها در حین حمل وتقل وارد نشود،تخم ها بایستی طوری قرارداده شوند که اطاقک هوای آنها به سمت بالا قرارگیرد، برای شناسایی محل اطاقک هوا می توان از کندلینگ استفاده کرد.

تخم ها بایستی حداقل یک روز بعد از جمع آوری در انبار نگهداری شوندو سپس به ستر منتقل گردند،مطالعات در این زمینه نشان داده که ذخیره کردن تخم ها برای یک دوره 7 تا 10 روزه با دمای 15 تا 20 درجه سانتیگراد سبب جوجه آوری بهتر می شود.

قبل از قراردادن تخمها در ستر باید درجه حرارت را به تدریج بالا برد زیرا تفاوت درجه حرارت ستر و تخم شترمرغ باعث عرق کردن تخم ها وعامل رشد میکروارگانیسم ها می شود، از آنجایی که باکتری ها و میکروب های موجود در خاک به تخم ها منتقل می شود، بطورکلی تخم هایی که در آب وهوای مرطوب قرار دارند بیشتر در معرض سرایت آلودگی قرار دارند.

یکی از اقدامات بهداشتی مهم استفاده از حوضچه ضد عفونی در مدخل جوجه کشی است ،راههای دیگر شامل شستشو واسپری تخم ها با موادضدعفونی کننده  ویا دود دادن دسنگاه جوجه کشی و تجهیزات است که چندان نتیجه بارزی ندارد

چگونگی جمع آوری و نگهداری بهینه تخم ها قبل از شروع جوجه کشی

شتر مرغها معمولا  هنگام غروب آفتاب تخم می گذارند ، با این حال بایستی چند بار در روز و آخرین بار هنگام غروب آفتاب اقدام به جمع آوری تخمها نماییم.بهترین زمان جمع آوری نیم تا یک ساعت بعد از تولید می باشد زیرا در این زمان کوتیکول فرصت خشک شدن پیدا می کند اما تخم زیاد سرد نمی شود.

هنگام برداشتن تخم بایستی از دستکش ضدعفونی شده یا  دستمال کاغذی استفاده نمایید. سعی کنید تخمی در لانه جا نماند زیرا تخمهای جامانده به اطراف رانده می شوند و ممکن است پوسته شان صدمه ببیند یا توسط شترمرغ های بالغ دیگر خورده شوند.

تخمهایی که تمام طول شب در محل لانه بمانند باکتریها را از طریق منافذ پوست به درون می کشند . ضد عفونی کردن تخم هایی که دچار آلودگی درونی شده باشند فایده زیادی ندارد و معمولا میزان تفریخ در آنها به نسبت زیادی کاهش می یابد، بنابراین یکی از مسائل مهمی که بایستی در هنگام طراحی و ساخت پن ها مورد توجه قرار گیرد ،مسئله جمع آوری تخمها است. هنگام ساختن پن شکاف کوچکی در نزدیکی محل لانه تعبیه کنید تا بتوانید بدون جلب توجه وارد شده و اقدام به جمع آوری تخمها نمایید. به خاطر داشته باشید که رفتار تهاجمی احتمالی شترمرغ نر در هنگام جمع آوری تخمها طبیعی بوده و به خاطر حفاظت از چیزیست که خود را مالک آن می داند،سعی کنید به کمک مقداری یونجه شترمرغ نر را از لانه دور کنید تا فرد دیگری تخم ها راجمع آوری کند

برای آمارگیری وارزیابی تولید ،پیش از ضدعفونی کردن تخمها ، شماره پن ،تاریخ تخم گذاری ،وزن تخم و مشخصات والدین را با مداد بر روی پوسته تخم نوشته و رکوردهای جوجه کشی را ثبت کنید

تمیزکردن تخم:

تخم شترمرغ چندین محافظ طبیعی علیه ورود عوامل بیماری زا دارد:

1-کوتیکول که لایه ای از جنس مخاط است و به سرعت بر روی تخم خشک می شود و مانع فیزیکی مهمی در مقابل عوامل عفونت زا است .

2-اکثر منافذ تخم آنچنان کوچکند که از ورود باکتری ها جلوگیری می کنند،اما درصدی نیز بزرگ بوده که سبب ورود آلودگی ها به داخل تخم می شوند.

3-دو غشاء داخلی نیز در تخم وجود دارد که از موانع دیگر هستند.

4-ویتامین ها و مواد معدنی متعددی در سفیده وجود دارند که پروتئین ها را برای باکتری ها غیر قابل استفاده می کنند و از رشد آنها جلوگیری می کنند.

5-جنین در حال رشد از طریق ایمونوگلوبولین موجود در زرده مقداری ایمنی کسب می کند.

توجه کنید که پاک کردن آلودگی های سطح تخم با کاغذ سمباده  و یا شستن تخم در محلول گرم هیپو کلریت سدیم  و یا ترکیبات چهار تایی آمونیاک فنلیک  و سایر ترکیبات ضد عفونی کننده   چندان مناسب نیست چون این عمل باعث از بین رفتن محافظ طبیعی تخم (کوتیکول) شده  و ورود باکتری ها به تخم را تسهیل می کند.

روش دیگری که برای ضدعفونی کردن تخم به کار می رود استفاده از گاز ازن است که بسیار قوی بوده  وباکتریها را به محض تماس از بین می برد و لایه ای روی تخم باقی نمی گذارد و بدون بو است.

ذخیره سازی تخمها :

ذخیره سازی مرحله ای است که تخمها را پس از عملیات ضدعفونی ،توزین و علامت گذاری و ثبت وطبقه بندی  به مدت یک تا ده روز طبق جدول زیر نگهداری می شوند تا برای قرار گرفتن در انکوباتور به تعداد کافی برسند

رطوبت نسبی ( درصد )	درجه حرارت ( سانتیگراد )	زمان ذخیره سازی (  روز  )
80-75	18	3-1
80-75	16	7-4
80-75	15	10-7

 در ضمن نگهداری و ذخیره تخمها در مدت زمان برابر راحت تر و بی درد سر تر است .

زیرا این امر باعث تفریخ یکباره تخمهای جمع آوری شده می گردد و جوجه های تفریخ شده هم سن خواهند بود  وجابجا کردن و نگهداری بر اساس سن  و همچنین نظافت آسانتر می شود.

به همین دلیل در یک  شهر و یا منطقه پرورش دهندگان شترمرغ اقدام به جوجه کشی به صورت تعاونی می نمایند .هر روز از هر مزرعه تعدادی تخم جمع آوری می شود  وپس از ضد عفونی ،یکباره ذخیره می شوند ، و در نهایت پس از عملیات جوجه کشی جوجه حاصله هر هفته به یک مزرعه اختصاص می یابد

مرحله بعدی جوجه کشی در مقاله بعدی توضیح داده می شود.